Dentro del Homenaje a la lengua vasca que se celebró en marzo de 2012 en el CBA, Bernardo Atxaga dio vida en la Sala de Columnas del Círculo de Bellas Artes a su texto El paraíso y los gatos en compañía del acordeón de Jabier Muguruza. Pieza llena de resonancias y analogías, El paraíso y los gatos combina el verso y la prosa para ofrecer una reflexión fabulada sobre el lugar de la utopía y el paraíso en la existencia humana y nuestras relaciones (esquivas, fugaces, anhelantes) con la felicidad. Escrita en un tono que oscila entre el humor y el apunte dramático, Atxaga demuestra una vez más su maestría para hacer «poesía sin poemas» y escribir sobre lo real con una mirada en la que alientan la fresca transparencia de un niño y la lúcida socarronería del que ha vivido mucho y lo sabe.
Convencidos de que «el futuro de las letras pasa por la lectura en vivo», Atxaga y Muguruza han paseado este «recital con banda sonora» por toda España con gran éxito de público y crítica. El paraíso y los gatos recoge el testimonio escrito y sonoro de su visita al CBA en un volumen que se completa con un breve ensayo del escritor, quizá la figura más destacada de la literatura vasca contemporánea, sobre «El lugar de la utopía».

Obabakoak liburua urte askoren emaitza da. Ipuingintzaren tradizio luze eta zabalaren sintesia lortzen du Obabakoakek, Poe-rengandik XX. mendeko azken ipuinlarien lanetaraino: Maupassant, Txekhov, Villiers de L'Isle-Adam, Schowb, eta gertuagoko Waugh, Quiroga, Rulfo, Cortázar, Borges, Singer, Ipar Amerikako ipuin tradizioa, eta abar... Ahozko tradiziotik Joxe Arratibelen Kontu zaharrak eta Auspoa saila. XII. mendetik Europa liluratu duen Arabiako tradizio paregabea: Mila gau eta bat gehiago, Txinatik heldutako Marco Poloren bidaia fantasiatuak, eta abar luzea. Azken finean, literatura oso baten hausnarketa eta sintesi bat eskaintzen du Atxagak bere liburuan. Literatura eta bizitza bera imajinatzeko modu bat, begiratu bat. Munduari eta gizakiari erantzuna emateko abiapuntu eta estilo bereizia. Sinbolismoaren eta erromantizismoaren garaietatik landu eta garatu den tradizioa izan da berea ere. Eta, hala ere, abangoardiak eta Modernitate ausartenak erakutsitako irakasbideei ez die Atxagak ukorik egin, horra bost minututan nola ipuin bat idatzi lezioa. Literatur tradizio zaharra, ahozkotasuna, Modernitatea, zer ez; dena dago egilearen eskura eta guztion ondare da dagoeneko. Ondare aberats horrekin zer egin, horra Atxagaren azierto zoragarria

Inoiz ez da Xola txakur arrunt bat izan. Bere askatasuna defenditu nahi izan zuen beti Xolak. Baina ikusi zuen, hala ere, askatasunez bizitzeko arau batzuk ere beharrezkoak zirela. Eta horixe da Ameriketako izebarengan ikusi ez zuena. Nahi zuen ordutan lokartu, nahi zuen ordutan jaiki, eta nahi zuen modutan bazkaldu eta afaldu. Xolak ikusi zuen horrela ezin dela etxe berean bizi. Hori anarkia zela!

Chrysostome Liège asinou o contrato para servir na Force Publique do rei Leopoldo a comezos de 1903, e chegou ao seu destino no Congo en agosto do mesmo ano tras viaxar en paquebote de Anveres a Matadi, despois en tren até Léopoldville, e logo ao final nun pequeno vapor, o Princesse Clémentine, deica o destacamento militar de Yangambi. Narrada con ironía e sarcasmo, con diálogos e bastante movemento de personaxes, esta obra reflicte a faciana monstruosa do ser humano e fainos reflexionar sobre o valor da vida e da morte, sobre a ambición desmedida, a traizón e a paixón. Ilustración de portada: Marc Taeger

Dentistaren etxeari gauza asko fa-fa-falta zitzaion tiburoiez betetako piszina bat izateko. Chuck Aranberri eta bere amaren aurrean eseritako emakume potola-oso-potolaren iritzirako, ordea, bi lekuak -kuak! kuak!- erabat berdinak ziren: igual-igualak. Kontsultako panoramak ez zion graziarik egiten emakume potolari: bere eskuinera eseritako gizon flakostak automobilismoari buruzko aldizkaria irakurtzen segitzen zuen; laranja koloreko sofan erdi etzanda zegoen gazte atletiko eta bibotedunak zu-zuzurrungaka; Chuck Aranberri eta bere amak, berriz, elkarri kontu ttikiak esanez.

Bernardo Atxaga (Jose Irazu Garmendia) 1951an jaio zen Asteasun. Ez zituen 23 urte besterik Ziutateaz (1976an argitaratua) idatzi zuenean eta soldadutza amaitu berria zeukan orduantxe. Literatura abangoardistaren ildotik idatzia; liburu krudela, bizitza den bezala, Borrero Nagusi hilezkorren gisa. Hona zer dioen Atxaga berak:Idazterakoan, ikuspuntu naturalista edo zinematografikotik ahalik eta gehiena urruntzen saiatu nintzen; izan ere, nik ez nuen uste orduan bizi genuen hura historiaren instant ezdeusa zenik, ez nuen uste gertaera jakin batzuetara muga zitekeenik. Iruditzen zitzaidan guk bizi genuena beste askok ere bizi izandakoa zela eta etorkizuneko jendea ere ez zela libratuko, bizi beharko zuela. Horregatik ez nion eman, nire istorioari, espazio edota denbora jakinik? Istoriako printze krudela ezin zitekeen hil. Printze krudelak, Borrero Nagusiak, hala iruditzen zait orain ere, eternalak dira.